Yüksek Beklentilerin Çocukluk Travmasıyla Baş Etmedeki Etkisi

Çocukluk Travmasını Anlamak

Beklentilerin rolüne dalmadan önce, çocukluk travmasının ne anlama geldiğini anlamalıyız. Fiziksel, duygusal veya cinsel istismar, ihmal, doğal afetler veya şiddete tanık olma gibi çeşitli kaynaklardan doğabilir. Ulusal Çocuk Travma Stresi Ağı’na (NCTSN) göre, 16 yaşına kadar çocukların üçte ikisinden fazlası en az bir travmatik olay yaşar.

Etkiler ciddi olabilir. Hastalık Kontrol ve Önleme Merkezleri (CDC) ve Kaiser Permanente tarafından yürütülen Adverse Childhood Experiences (ACE) Çalışması, çocukluk travmasının depresyon ve anksiyete gibi ruh sağlığı sorunları, kronik hastalıklar, madde bağımlılığı ve hatta erken ölüm gibi birçok olumsuz sonucu ile bağlantılı olduğunu ortaya koydu. Bu etkilerin ciddiyetini fark etmek, besleyici bir iyileşme ortamının önemini vurgular.

İyileşmede Beklentilerin Rolü

Beklentiler, travma iyileşmesinde hem faydalı hem de zararlı olabilir. Bir yanda, ulaşılabilir hedeflere sahip olmak amaç ve yön sağlayabilir. Ancak, gerçekçi olmayan yüksek beklentiler gereksiz stres ekleyerek travmaya bağlı semptomların kötüleşmesine yol açabilir.

Pozitif Beklentiler Motivasyon Olarak

İyi yapılandırıldığında, yüksek beklentiler güçlü bir motivasyon kaynağı olabilir. Kişisel gelişim ve dayanıklılığı teşvik edebilirler. Journal of Traumatic Stress‘de yayımlanan araştırma, iyileşmelerini güçlenme ve gelişim yolculuğu olarak görenlerin daha başarılı sonuçlar elde ettiğini öne sürüyor. Bu görüş, travmaya maruz kaldıktan sonra yeni güç ve anlam bulan insanların yer aldığı travma sonrası büyüme fikriyle uyumludur.

Ayrıca, kişisel değerler ve arzularla uyumlu beklentiler, bireycilik duygusunu artırabilir. Bu, travma iyileşmesinde hayati önem taşır, zira kendilerini güçlü hissetmek, genellikle travmatik deneyimlerle birlikte gelen çaresizlik hissinin üstesinden gelmeye yardımcı olabilir.

Gerçekçi Olmayan Beklentilerin Tuzakları

Öte yandan, gerçekçi olmayan veya aşırı yüksek beklentiler zarar verici olabilir. Journal of Counseling Psychology‘de yapılan bir çalışma, özellikle içsel kaynaklardan yoksun olduklarında, yüksek dış taleplerle karşılaşan bireylerin iyileşme sürecinde artan stres ve anksiyete yaşama eğiliminde olduğunu keşfetti.

Bakıcılar ve Toplumdan Gelen Baskı

Dış baskı çoğunlukla bakıcılar, eğitimciler veya toplumsal normlardan gelebilir. İyi niyetli figürler “devam et” veya “atlat” gibi ifadelerle hızlı bir iyileşme beklentisi oluşturabilir. Bu tür baskılar, ilerleme bu beklentilere uymadığında yetersizlik ve başarısızlık duygularına yol açabilir.

Child Abuse & Neglect‘deki araştırmalar, bakıcılarını talepkar olarak gören çocukların anksiyete ve depresyon gibi sorunlar geliştirme eğiliminde olduğunu gösteriyor. Bu, özellikle çocukların özsaygısının zaten zarar görebildiği travma iyileşmesinde endişe vericidir.

Kişinin Kendi Koyduğu Beklentiler

Dış baskıların yanı sıra, bireyler kendileri de yüksek beklentiler koyabilirler. Çocukluk travması yaşamış olanlar, ya bir başa çıkma mekanizması olarak ya da kontrolü yeniden kazanmanın bir yolu olarak mükemmelliği hedefleyebilirler. Ancak, bu kişinin koyduğu baskı genellikle bir hayal kırıklığı ve kendini eleştirme döngüsüne yol açar.

American Psychological Association (APA), mükemmeliyetçiliğin – genellikle gerçekçi olmayan kişisel beklentilerle bağlantılı – daha yüksek stres, anksiyete ve depresyonla ilişkili olduğunu, iyileşme sürecini zorlaştırdığını belirtmektedir.

Denge Kurmak: İyileşmede Beklentileri Yönetmek

Beklentilerde doğru dengeyi bulmak, bireyi bunaltmadan iyileşmeyi desteklemek için anahtardır. Beklentileri etkili bir şekilde yönetmenin bazı stratejileri şunlardır:

Bakıcıları ve Eğitimcileri Eğitmek

Bakıcılar ve eğitimcilerin travma ve iyileşme süreci hakkında eğitilmesi kritik önemdedir. İyileşmenin doğrusal olmadığını ve geri adımların yolculuğun bir parçası olduğunu anlayarak, bakıcılar gerçekçi beklentiler koyabilir ve uygun destek sunabilir.

Travma Biliçli Bakım (TIC) programları, travmanın davranış ve duygular üzerindeki etkisini anlamanın önemini vurgular. Bu yaklaşım, bakıcıların “Size ne oldu?” sorusunu sormalarını, “Ne yanlış?” demek yerine teşvik eder—empati ve anlayış geliştirmeye olanak tanır.

Gerçekçi Hedef Belirlemeyi Teşvik Etmek

Kurtulanları gerçekçi, ulaşılabilir hedefler koymaları konusunda desteklemek de önemlidir. SMART kriterini kullanmak—Spesifik, Ölçülebilir, Ulaşılabilir, İlgili ve Zaman sınırlı—iyileşme için yapılandırılmış bir yol sağlar ve küçük zaferlerin kutlanmasına olanak tanır, özsaygı ve motivasyonu artırır.

Journal of Clinical Psychology‘deki bir çalışma, hedef belirleme müdahalelerinin psikolojik iyi oluşun önemli ölçüde iyileşmesine yol açtığını, iyileşmeye yönelik olumlu bir bakış açısını teşvik ettiğini buldu.

Kendine Şefkati Teşvik Etmek

İçsel baskıları yönetmek için kendine şefkati geliştirmek önemlidir. Kendine şefkat, kendine nazik ve anlayışlı davranmayı içerir. Journal of Traumatic Stress‘teki araştırmalar, kendine şefkatin azalmış sıkıntı ve artmış dirençlilikle ilişkili olduğunu gösteriyor.

Mindfulness tabanlı stres azaltma (MBSR) ve kendine şefkat eğitimi gibi terapiler, bireylerin kendileriyle daha nazik bir ilişki geliştirmelerine, kendine koyulan beklentilerin azalmasına yardımcı olur.

Destekleyici Bir Ortam Yaratmak

Destekleyici bir ortam, travma iyileşmesinde önemli bir rol oynar. Bireyin kendini güvende, değerli ve anlaşıldığını hissetmesini sağlar. Madde Bağımlılığı ve Ruh Sağlığı Hizmetleri İdaresi’ne (SAMHSA) göre, destekleyici bir ortam güvenliği, güvenilirliği, akran desteğini, işbirliğini, güçlendirmeyi ve kültürel hassasiyeti önceliklendirir.

Yüz yüze veya çevrimiçi destek grupları, topluluk ve ortak deneyimler sunar. Benzer deneyimlere sahip bireylerle etkileşimde bulunmak, yalnızlığı azaltabilir ve başa çıkma stratejilerini ve başarıları paylaşma platformları sunabilir.

Profesyonel Desteğin Rolü

Beklentileri yönetmek önemli olsa da, mental sağlık uzmanlarından alınan profesyonel destek, travma iyileşmesinin karmaşıklıklarını aşmak için sıklıkla gereklidir. Travma bilincine sahip terapistler, bireylere deneyimlerini işlemelerinde, başa çıkma stratejileri geliştirmelerinde ve gerçekçi iyileşme hedefleri belirlemelerinde yardımcı olabilir.

Bilişsel Davranışçı Terapi (BDT)

BDT, travma semptomlarını ele almak için yaygın olarak kullanılan bir terapidir. Ulusal Ruh Sağlığı Enstitüsü’ne (NIMH) göre, BDT, olumsuz düşüncelerin yeniden şekillendirilmesine ve daha sağlıklı başa çıkma becerilerinin geliştirilmesine yardımcı olur. Bu, mükemmeliyetçilikle mücadele edenler için özellikle faydalıdır, dengeli düşünmeyi teşvik eder.

Göz Hareketleriyle Duyarsızlaştırma ve Yeniden İşleme (EMDR)

EMDR, travma için başka bir etkili terapidir. Travmatik anıların işlenmesine yardımcı olan rehberli göz hareketlerini içerir. Journal of EMDR Practice and Research‘teki araştırmalar, EMDR’nin PTSD semptomlarını önemli ölçüde azalttığını ve genel iyi oluşu artırdığını gösteriyor.

Travma Odaklı Bilişsel Davranışçı Terapi (TF-BDT)

Daha genç bireyler için, TF-BDT oldukça etkilidir. Çocukların travmayı işlemelerine ve başa çıkma becerileri geliştirmelerine yardımcı olmak için bilişsel davranış tekniklerini travma duyarlı müdahalelerle birleştirir. Journal of the American Academy of Child & Adolescent Psychiatry‘deki bir çalışma, TF-BDT’nin travma semptomlarını önemli ölçüde azalttığını ve çocukların genel işleyişini iyileştirdiğini buldu.

Sonuç

Çocukluk travmasından kurtulmak kişisel ve genellikle zor bir yolculuktur. Yüksek beklentiler, ister dışsal ister kişinin kendisi tarafından koyulmuş olsun, bu yolculuğu önemli ölçüde şekillendirebilir. Bazen motive edebilirken, iyileşmeye engel de oluşturabilirler. Beklentiler ile iyileşme arasındaki hassas dengeyi anlayarak, bakıcılar, eğitimciler ve ruh sağlığı profesyonelleri, iyileşme yolunda olanları daha iyi destekleyebilir.

Beklentileri yönetmek, destekleyici bir ortamı beslemeyi, teşvik etmeyi içerir.