Otizmde Duyusal Hassasiyetleri Anlamak

İçindekiler

• Duyusal Hassasiyetler Nelerdir?
• Hipersensitivite
• Hipo-sensitivite
• Duyusal Hassasiyetlerin Etkisi
• Eğitimsel Zorluklar
• Sosyal Etkileşim
• Duyusal Hassasiyetleri Yönetme Stratejileri
• Çevresel Değişiklikler
• Duyusal Diyetler
• Ergoterapi
• Bakıcıların ve Eğitmenlerin Rolü
• Başkalarını Eğitme
• Destek Ağları Oluşturma
• Sonuç

Duyusal Hassasiyetler Nelerdir?

Duyusal hassasiyetler, basitçe ifade etmek gerekirse, duyusal girdilere verilen alışılmadık tepkilerdir—özellikle otizm spektrumunda birçok kişi için yakından tanıdık olan bir durum. Bu tepkiler, hipersensitivite (her şey çok fazla gelir) ya da hipo-sensitivite (sesler veya kokular gibi uyarıcılardan etkilenmeyen kişiler) şeklinde olabilir. Aşırı duyarlılık, genellikle duyusal aşırı yüklenmeye neden olan duyusal bir çığ gibi hissedilebilir. Ve itiraf edelim ki, bu davranışlar ASD’yi bilmeyenler için biraz kafa karıştırıcı görünebilir.

Hipersensitivite

Hipersensitivite—hayal edin ki hafif bir dokunuş bile şok dalgaları gönderiyor ya da arka plan sohbeti bir rock konseri gibi, çekilmez ve bunaltıcı. Journal of Autism and Developmental Disorders dergisindeki bu çalışmaya göre, ASD’li kişilerin %70’inin bir dereceye kadar duyusal aşırı tepki yaşadığı görülmüş (Ben-Sasson ve ark., 2009). Evet, bu kadar çok.

Hipo-sensitivite

Diğer yanda, hipo-sensitivite var. Şunu hayal edin: yüksek seslerde bile çekinmemek ya da sürekli yoğun duyusal aktiviteler aramak, örneğin dönme ya da farklı dokulara dalış yapmak. Neden mi? Bazen sadece yavaş tepki veren bir duyusal sistemi uyarmak için, en azından Tomchek ve Dunn’ın 2007’de söylediğine göre öyle.

Duyusal Hassasiyetlerin Etkisi

Bu duyusal tuhaflıklar, hayatın her alanında dalgalar yaratabilir—a davranışları değiştirir, iletişimi karıştırır ve sosyal etkileşimi ciddi bir mücadele haline getirir. Özellikle ASD’li çocuklar, okul ortamlarını ışıkların göz alıcı ve seslerin sağır edici olduğu için dikkat ve öğrenme yeteneklerini bozduğu için çok zor bulurlar. Yetişkinler mi? Belirli işyerlerini de zorlayıcı bulabilirler, zihinsel sağlıklarını beklenenden daha fazla etkiler.

Eğitimsel Zorluklar

Eğitim ortamlarında, işin özeti şu ki—duyusal hassasiyetler yerinde duramama, grup aktivitelerine katılma isteksizliği ya da tamamen kendinden geçme ile sonuçlanabilir. Ashburner ve arkadaşları, 2008 yılında ASD’li çocukların genellikle okullarının duyusal tuhaflıklarına özel olarak uyum sağlaması gerektiğini vurguladı—sessiz köşeler ve gürültü önleyici kulaklıklar, kim istemez ki?

Sosyal Etkileşim

Şimdi, sosyal olarak, adeta bir mayın tarlası. Kimse parlak ışıklar ya da aşırı baskın parfümler tarafından hafifçe etkilenmemiş midir? Ancak ASD’li kişiler için, böyle durumlar geri çekilmeye ya da ciddi anksiyeteye neden olabilir. Bu tuhaflıkları anlamak, arkadaşlar ve bakıcıların kapsayıcılığı teşvik eden sığınaklar yaratmasına olanak tanır, bunda hiç şüphe yok.

Duyusal Hassasiyetleri Yönetme Stratejileri

Bu hassasiyetleri yönetmek? Duyusal aşırı yüklenmeden kaçınırken yetersiz yanıtları doğrudan ele almakla ilgilidir. İşte size işe yarayabilecek bazı ipuçları:

Çevresel Değişiklikler

İlk adım: çevreyi düzenlemek. Yumuşak aydınlatmayı, arka plan gürültüsünü azaltmayı ve düzenli duyusal aralar planlamayı düşünün. Parham & Ecker’in 2007 tarihli çalışması gibi duyusal ihtiyaçları belirlemek için tasarlanmış Duyusal İşleme Ölçümü (SPM) adlı bir araç bile var.

Duyusal Diyetler

Sonra “duyusal diyet” kavramı var—gün boyunca odaklanmayı sürdürmek için gerekli duyusal girdiyi sağlayacak etkinliklerin özel bir menüsü. Derin basınç hareketleri ya da dokunsal oyunları düşünün; her şey bireyin ihtiyaçlarına göre uyarlanmıştır.

Ergoterapi

Ve ergoterapistleri atlamayalım. Destek sağlamada çok önemliler, bireylerin daha iyi başa çıkmasına ve duyusal becerilerini geliştirmesine yardımcı olan kanıtlanmış yaklaşımlar sunarlar. Schaaf ve arkadaşları, 2014 yılında OT müdahalelerinin günlük işlevselliği önemli ölçüde artırabileceğini ve duyusal stresi azaltabileceğini gösterdi. Harika, değil mi?

Bakıcıların ve Eğitmenlerin Rolü

Bakıcılar ve eğitmenler? Bu hikayenin gerçek kahramanları onlar. Duyusal hassasiyetleri iyi anlamak, onları savunuculuk yapmada ve duyusal saygılı ortamlar oluşturmada güçlü bir konuma getirir.

Başkalarını Eğitme

Duyusal tuhaflıklarla ilgili farkındalık yaymak, daha geniş bir anlayış ve kabul sağlar. Farkındalık programları, hatta “Otizm Farkındalık Ayı” sırasında bile, gerçekten göz açıcı olabilir.

Destek Ağları Oluşturma

Ama gerçekten, sıkı bir destek sistemi oluşturmak—aile, eğitmenler, terapistler, akranlar—çok önemlidir. Kaynakları ve bilgileri paylaşmak, ASD’li bireyleri gerçekten destekleyen topluluklar ilham verir.

Sonuç

Sonuç olarak, ASD’de duyusal hassasiyetlere erişmek sadece gerekli değil—etkilenenler için dönüştürücüdür. Bu duyusal incelikleri tanıyıp onlara uyum sağlayarak, öğrenme, sosyal kaynaşma ve genel refah düzeyinde iyileşme sağlıyoruz. Unutmayın, duyusal hassasiyetler fethedilecek zorluklar değil, ASD’nin rengarenk yelpazesi içindeki benzersiz deneyimlerdir.

ASD’li bireyler için desteğinizi güçlendirmeye meraklı mısınız? Hapday adresindeki faydalı kaynaklara dalın ve etkili araçlar ve stratejiler keşfedin.

Kaynaklar

1. Ben-Sasson, A., ve diğerleri. (2009). Otizm spektrum bozukluğu olan bireylerde duyusal modülasyon semptomlarının meta-analizi. Journal of Autism and Developmental Disorders. Bağlantı
2. Tomchek, S. D., & Dunn, W. (2007). Otizmli ve otizmsiz çocuklarda duyusal işleme: Kısa duyusal profil kullanılarak yapılan karşılaştırmalı bir çalışma. American Journal of Occupational Therapy. Bağlantı
3. Ashburner, J., ve diğerleri. (2008). Kısa rapor: Asperger sendromlu çocuklar tarafından sınıf duyusal ortamının kullanımı. Journal of Autism and Developmental Disorders. Bağlantı
4. Parham, L. D., & Ecker, C. (2007). Duyusal İşleme Ölçüsü (SPM) el kitabı. Western Psychological Services. Bağlantı
5. Schaaf, R. C., ve diğerleri. (2014). Otizmli çocukların ailelerinin günlük rutinleri: Duyusal işleme zorluklarının ailenin üzerindeki etkisinin incelenmesi. Autism: The International Journal of Research and Practice. Bağlantı