Sosyal medyada gezinirken, sadece bir gönderi daha okuduktan sonra projeye başlayacağınıza söz verdiğiniz oldu mu? Evet, erteleme. Görevleri geciktirme alışkanlığı, ve söyleyeyim, düşündüğünüzden daha yaygın. 2007’de “Psychological Science”da yayımlanan bir çalışma, insanların yaklaşık %20’sinin kendilerini kronik erteleyici olarak gördüğünü bildirmişti. Delice, değil mi? Yaşadığımız bu hızlı dünyada, ertelemeye karşı zırh kuşanmak bir hayatta kalma becerisi gibi hissettiriyor. Karşınızda farkındalık—bizi ‘şimdiki zaman’a demirleyen bir uygulama. Bu, erteleme ile mücadele etmek için ihtiyacımız olan şey olabilir mi? Hadi bakalım!
İçindekiler
- Neden Erteleriz?
- Ertelemenin Dalga Etkisi
- Zihin ve Bedenin Dansı
- Hadi Farkındalık Konuşalım
- Neden Farkındalıkla Uğraşalım?
- Ertelemeyi Aşacak Farkındalık Teknikleri
- Farkındalığı Günlük Hayatınıza Getirin
Neden Erteleriz?
Tamam—farkındalığa dalmadan önce, durup bu erteleme denen şeyi biraz açalım. Sürpriz: Her zaman zamanı yönetememekle ilgili değil. Genelde, daha derin şeyler, mesela başarısızlık korkusu veya mükemmeliyetçilik yüzünden görevlerden kaçıyoruz. 2013 yılında Pychyl ve Sirois’in “Personality and Individual Differences”da yayımladığı bir şey (okudum mu yoksa duydum mu hatırlamıyorum) vardı ki, ertelemenin genellikle duygusal düzenleme sorunlarıyla el ele gittiğini bulmuşlar. Yani tahmin edin—birçoğumuz sudan duygular, korku veya yetersizlik gibi, kaçınmaya çalışıyoruz.
Ertelemenin Dalga Etkisi
Keşke erteleme sadece kendi halinde dursa, ama hayır. Hem iş hem de kişisel hayatımızı alt üst ediyor. Stres mi? Tavan yaptı. İşte veya okulda kötü performans? Kesinlikle. 2015’te “Health Psychology”da yayımlanan bir çalışma, kronik erteleyicilerin daha fazla sağlık sorunu yaşadığını ekledi—stres bağışıklık sistemini sanki başka iş olmadığını gibi tüketiyor. Kim bilebilirdi ki, işleri ertelemek sizi böyle bir spiralin içine çekebilir?
Zihin ve Bedenin Dansı
İşte eğlenceli bir gerçek (belki erteleyiciler için eğlenceli değil): erteleme bedeninizi yüksek alarma geçirebilir. Stres ve anksiyete bu savaş veya kaç modunu tetikliyor gibi. Kortizol diye bir şey duydunuz mu? İşte o, stres hormonu, düşüncelerinizi bulanıklaştırıyor. Ama farkındalık günü kurtarabilir, sisteminizi sakinleştirebilir ve beynin yine düzgün düşünmesine yardımcı olabilir.
Hadi Farkındalık Konuşalım
Farkındalık. Bu kadar basit bir kavram, ama o kadar dönüştürücü. Şu anın içinde olmak—duygularınızı, düşüncelerinizi, hatta sol ayağınızdaki kaşıntıyı bile kabul etmek. Budist geleneklerden kaynaklanan bu uygulama, son yıllarda avokado tost üzerinde olduğu gibi, wellness kültürümüze yayıldı. Ciddi bir iş—gerçekten psikolojik terapi ve kendini geliştirme anlatılarının bir parçası haline geldi.
Neden Farkındalıkla Uğraşalım?
Kısaca? Harikalar yaratır. Farkındalık stres seviyelerinizi azaltabilir, konsantrasyonunuzu artırabilir ve duygusal dayanıklılığınızı büyütebilir. 2014’te “JAMA Internal Medicine”da büyük bir çalışma var (sanırım), farkındalık meditasyon programlarının anksiyete ve depresyonun alanını genişlettirdiğini gösteriyor. Bitmedi; farkındalık katı, erteleme eğilimli düşüncelerimizden bizi kurtarabilir, şu anın net farkındalığını besleyerek.
Ertelemeyi Aşacak Farkındalık Teknikleri
Tamam—ertelemeyi yok edebilecek bazı farkındalık tekniklerinden bahsedelim. Güvenin bana, bir kez başladığınızda, neden daha önce denemediğinizi merak edeceksiniz.
1. Farkındalık Nefesi
Solunum—bunu okurken yapıyorsunuz. Ama farkındalık nefesi? Bu tümüyle her nefese odaklanmak demek. Harika bir stres yok edici ve konsantrasyon artırıcı.
Nasıl Yapılır:
- Rahat bir nokta bulun ve düz bir sırtla oturun.
- Gözlerinizi kapatın ve birkaç derin nefes alın, burundan girip ağızdan çıkın.
- Aklınızı nefeste tutun. Girdiğini hissedin, çıktığını hissedin. Daldığında (ve dalacak), nazikçe yeniden odaklayın.
2. Beden Tarama Meditasyonu
Bu uygulama sizi bedeninizin her köşesine getiriyor. Her şeyi hisset—iyi, kötü, gergin ya da rahat.
Nasıl Yapılır:
- Yere uzanın, gözlerinizi kapatın.
- Derin nefes alarak başlayın.
- Ayaktan başa kadar her vücut bölümüne odaklan. Gerginlik var mı? Sadece fark edin, yargılamayın.
- Zihin dağılır mı? Nazikçe geri getirin.
3. Farkındalıkla Yazma
Burada yazıyorsunuz, bir kelime sınırına ulaşmak için değil, sadece düşüncelerinizi yargılamadan keşfetmek için.
Nasıl Yapılır:
- Her gün yazmak için bir zaman belirleyin.
- Ertelemeye eğilimli olduğunuz görevleri ve bunların sizi nasıl hissettirdiğini not edin.
- Bu görevlere bağlı derin duyguları arayın.
- Çözümler üzerinde düşünün.
4. Farkındalık Meditasyonu
Boş vererek oturmak, nefes almak ve düşüncelerin bulutlar gibi geçmesini sağlamak. Basit ama etkili.
Nasıl Yapılır:
- Rahat ve dik oturun.
- Gözler kapalı, nazikçe nefes alın.
- Düşüncelerin geçtiğini farkedin, ancak onlara tutunmayın.
- Zihin dağılıyor mu? Sorun yok, sadece nefese yeniden odaklanın.
“Psychological Science” adlı çalışmayı hatırladınız mı? Farkındalık meditasyonu işleyen hafıza gibi şeyleri bile geliştirebilir!
5. Görselleştirme
Bunu hayal edin—kelimenin tam anlamıyla. Görselleştirme, yapılacak işlerin mental bir resmini oluşturmakla ilgilidir. Hayal edin, sonra başarın.
Nasıl Yapılır:
- Rahatlayın, gözler kapalı.
- Birkaç derin nefes alın, gevşeyin.
- Bu görevi tamamladığınızı hayal edin. Hisset, gör—tüm duygularıyla birlikte.
6. Farkındalıkla Yürüyüş
Adı üstünde—yürümenin fiilen ne olduğunun tam farkında olmak. Aşırı düşünmenin karmaşasına veda etmek.
Nasıl Yapılır:
- Yürüyüş için sessiz bir yer bulun.
- Yavaş adımlarla yürüyün, ayaklarınızın yere izdüşümü, sesleri ve kokuları odaklayın.
- Zihin patikadan sapıyor mu? Sorun değil, sadece geri getirin.
Farkındalığı Günlük Hayatınıza Getirin
Şunu anlayın — yararlarını görmek için gerçekten atışa devam etmeniz gerekiyor. İşte nasıl:
Bir Rutin Belirleyin
Yeni alışkanlıklar tutarlılık ister. Keşfedin, neyin kalıcı olduğunu görün ve farkındalığı rutininize dahil edin.
Yavaşça Başlayın
Bebek adımları, tamam mı? Her gün birkaç dakika başlayın ve rahatladıkça genişleyin.
Kendinize Zaman Tanıyın
Yeni bir beceri öğreniyorsunuz—zaman alır. Küçük zaferlerde kendinizi teşvik edin.
Kendinizi Destekleyin
İçsel eleştirmeni biraz özsevgi ile değiştirin. Herkes zaman zaman erteleme ile mücadele eder, yalnız değilsiniz.
Teknolojiyi Akıllıca Kullanın
Bu yolculukta size yardımcı olabilecek birçok uygulama var. Akıllıca kullanın — başka bir dikkat dağıtıcı hale getirmeyin.
Sonuçta, farkındalık sihirli bir çözüm değil, ama erteleme mücadelesi verenler için oldukça yakın. Bu teknikler, daha üretken, amaçlı bir ‘siz’ olmak için anahtar olabilir. Hadi, farkındalığa dalın—bir an bir seferde.